İşletme, insanların gereksinim duydukları ya da istedikleri malları ve hizmetleri sunabilmek için gerekli olan faaliyetleri gerçekleştinne aracıdır. En yaygın tanımı ile işletme, insan ihtiyaçlarının karşılanması için mal ve hizmet üretiminin gerçekleştirildiği, iktisadi birimleridir. İşletmelerde, ekonomik bir mal ya da hizmet üretimi için üretim faktörleri (sermaye, emek, doğa, teknoloji, bilgi) bir araya getirilir.
Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere, işletmelerin temel amacı, insanların ihtiyaçları olan mal ve hizmetleri belli bir kar karşılığında onlara sunmaktır. İşletmelerin kar elde etmek ve topluma hizmet etmek (istihdam ve toplumsal barışı sağlama, çevreyi koruma vb) dışında da bazı amaçları vardır. Bunlar; büyüme, kaliteli ürün sunma, çalışanlara uygun ücret verme, çalışanlarını memnun etme olarak sıralanabilir. Bu arada, toplumsal ya da sosyal bazı fonksiyonların da gözardı edilmemesi özellikle, son yıllarda üzerinde durulan işletme amaçları arasında yer almaya başlamıştır.
İşletmelerde uygulanan işlevler (işler) ya da fonksiyonlara ilişkin ilk çalışmalar Henri Fayol'a kadar uzanmaktadır. Fayol'un işletmeler için gerekli olmazsa olmaz bulduğu işlevler şunlardır:
• Yönetim faaliyetleri (planlama, organizasyon, koordinasyon, yöneltme ve denetleme),
• Teknik ya da üretim faaliyetleri
• Ticari faaliyetler (satın alma, satış, pazarlama)
• Finansal işlemler (gerekli fonların sağlanması)
• Muhasebe (envanter, gelir-gider hesapları)
• Güvenlik faaliyetleri.Günümüzde bu faaliyetler, yönetim, insan kaynaklan, üretim, finansal, muhasebe, pazarlama, halkla ilişkiler, Ar-Ge, uluslararası ilişkiler olarak çeşitlendirilerek uygulanmaktadır.
Dolayısıyla, tüm işletmelerin amaçları bir tarafa bırakıldığında, aynı çerçevede tanımlanabileceği ve bir işletmenin faaliyetlerini yürütebilmesi için benzer yönetsel, ticari ve finansman işlevlerini yerine getirmesi gerektiği söylenebilir. Bu bağlamda, farklılık, işletmenin amacına bağlı olarak üretim faaliyetlerinde ortaya çıkmaktadır. Eğer, işletme, ağırlama hizmeti satıyorsa; otel, yiyecek-içecek hizmeti satıyorsa; restoran, temizlik hizmeti satıyorsa; temizlik işletmesi olarak tanımlanmaktadır.Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde temizlik işletmeleri; belli bir piyasada, kişi ve kurumlara belli bir ücret karşılığında temizlik ve bununla ilgili hizmetleri sunan ticari kuruluşlar birimleri olarak tanımlanabilir.
Temizlik işletmeciliği kavramı söz konusu olduğunda, gerekli işletme fonksiyonlarının yerine getirilmiş olması gerekir. Ancak, bu tür işletmelerde temel üretim faaliyeti temizlik ve temizlikle ilgili faaliyetler olmaktadır. Örneğin, yerlerin temizlenmesi, cilalanması, inşaatların temizlenmesi, ilaçlama, bahçe bakımı, zemin bakımı vb. bu faaliyet türlerinden bazılarıdır.
Ülkemizde, her geçen gün sayıları hızla artan temizlik işletmelerinin, sınırlı sermaye yapılarına bağlı olarak küçük işletmeler şeklinde yapılandıkları görülmektedir. Bu durum, temizlik işletmelerinin modern ekipman ve kalifiye eleman kullanımının da önündeki önemli engellerden biri olmaktadır. Bunu aşmak için, işletmelerin diğer destek hizmetler veren küçük işletmelerle (güvenlik, ilaçlama, alan planlama vb.) birleşmeleri ya da yurt dışında temizlik ürünleri üretip pazarlayan büyük firmalardan teknoloji aktarımı (know-how) sözleşmeleriyle çağı yakalamaya çalıştıkları görülmektedir.
Dolayısıyla temizlik işletmelerinin, sadece bu işi yapan bağımsız temizlik işletmeleri olarak ya da bu hizmetle beraber, temizlik ürünü, ilaçlama, bahçe bakımı, çöp toplama gibi destek hizmetleri de yapan daha geniş çalışma alanına sahip, temizlik ve destek hizmet veren işletmeler şeklinde örgütlendikleri söylenebilir.Günümüzde hizmet sektörünün gelişmesine bağlı olarak, yurt dışında olduğu gibi, ülkemizde de temizlik ve ilgili hizmetler için bu işleri profesyonel olarak yapan temizlik firmaları tercih edilmektedir. Bu uygulamalarla, çeşitli kurum ve kuruluşların temizlik işleri ile ilgili ihtiyaçları, dış kaynak kullanımı ile ya da taşeron firmalar yardımıyla yerine getirilmektedir.
Dolayısıyla, temizlik işlerinin yürütülmesinde, taşeron ve hizmeti alan işletme olmak üzere iki farklı alandaki işbirliğine dayalı olarak üretim yapılması söz konusu olmaktadır. Bunun başarılması da güçlü bir iletişim ve iyi bir koordinasyonla sağlanabilir.Temizlik hizmetlerinin profesyonel bir kuruluştan alınmasının yararları şunlardır:• Temizlik daha uzman kişilerce yerine getirilir,
• Daha kaliteli temizlik sağlanır,
• Temizlik daha az bütçe ile gerçekleştirilir,
• İşletme kendi esas işlerine daha fazla yoğunlaşır (örneğin, hastane ve okulların esas işleri temizlik değildir),
• Personel verimliliği artar,
• İşletme temizliğe ayrıca zaman ayırmaz,
• Temizlik ekipmanlarına ihtiyaç olmaz.
Temizlik işletmelerinde de üretilen soyut bir kavram olan hizmettir. Dolayısıyla, hizmet işletmelerinin ayrıcı bazı özelliklerine bu işletmelerde de rastlanır. Ancak, temizlik işletmelerinin kendi çalışma alanlarına dayanan farklılıkları da bulunmaktadır. Bu özelliklerin bilinmesi, bu işletmelerin amaçlarının daha iyi anlaşılması açısından önemlidir. Temizlik işletmelerinin belli başlı özellikleri şunlardır:
• Emek-yoğundur,
• Ekipman ihtiyacı fazladır,
• Hizmet üretilir (temizlik vb.),
• Üretilen hizmet depolanamaz,
• Üretilen hizmet dayanıksızdır,
• İş gören devir hızı yüksektir,
• Eğitilmiş personel sayısı çok düşüktür,
• Üretim işletme dışındaki farklı alanlarda gerçekleşir,
• Dağınık mekanlarda yapılan işlerin yönetilmesi zordur,
• İş kazası riski yüksektir,
• Kuruluşları için büyük sermaye ihtiyaç yoktur,
• Çok farklı müşteri gruplarına hizmet verilir,
• Müşteri ilişkileri önemlidir,
• Her iş için farklı ekiplere ihtiyaç vardır,
• Part-time çalışma fazladır.
Yukarıdaki özellikler incelendiğinde, özelliklerin önemli bir kısmının hizmet işletmeleri ile örtüştüğü, ancak, genel üretim alanının temizlik olması, işlerin yürütülmesinde ekipmana olan aşırı bağımlılık, özellikle modern ekipman kullanım ihtiyacının fazlalığı, part-time çalışmanın tercih edilmesi, sunulan hizmetlerin farklı alanlarda ve işletme dışında üretilmesi gibi bu işletmelere özgü bazı farklılıkların da olduğu dikkat çekmektedir.
Temizlik işletmelerinin bu tür ayrıcı özellikleri yapılan işlerin yapısına da yansımaktadır. Dolayısıyla, temel yönetsel işlevler dışında yerine getirilen üretim hizmetlerinin de farklı iş gruplarından oluştuğu görülür. Temizlik işletmelerinde gerçekleştirilen işler şöyle sıralanabilir:
• Kurumsal temizlik hizmetleri (okul, otel, plaza, terminal, hastane,fabrika, tersane, süpermarket, banka, site, depo, ofis, asansör vb yerlere),
• İlaçlama hizmetleri,
• Bahçe bakım ve peyzaj hizmetleri,
• Alan planlama hizmetleri,
• Dış cephe ve cam temizliği,
• Ev temizliği,
• Halı ve koltuk yıkama,
• Zemin cilalama ve bakım,
• Yangın sonrası temizlik,
• İnşaat sonrası temizlik,
• Havuz temizliği,
• Ambulans, otobüs, uçak, tren, özel oto temizliği,
• Cadde ve sokak temizliği,
• Çöp toplama.
Temizlik işletmelerinde yukarıda sayılan bu işlevler bir arada ya da ayrı mekanlarda, ayrı zamanlarda yerine getirebilir. Dolayısıyla, bu işletmelerde bu işlerin planlanması, yapılan iş görüşmeleri ile belirlenmesi gerekmektedir.
Bu temizlik işlerinin uygulanmasında işletmelerin; rutin ve periyodik olarak iki farklı şekilde hizmet verdikleri görülmektedir.
Rutin (günlük) Temizlik: Her gün veya gün içerisinde belli saatlerde sürekli yapılması gereken temizlik yöntemidir. Farklı kurumlardaki ortak kullanım alanlarının temizliğinin belli aralıklarla yapılmasında olduğu gibi. Örneğin, tuvalet ve lavaboların temizlenmesi, yerlerin silinmesi.
Aralıklı (periyodik) temizlik: Günlük olarak yapılan temizlik işlerinin ayrıca, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık ya da yıllık olarak belli aralıklarla, daha derinlemesine ve bakım ile birlikte gerçekleştirilmesi işlemidir. Örneğin, cila ve halı bakımında olduğu gibi.Her yeni palazlanmaya başlayan sektörde olduğu gibi, temizlik sektörünün de, bugün çok çeşitli sorunları bulunmaktadır.
Sektörel düzeyde yaşanan bu sorunlar, işletmelere de yansımakta onların da gelişmesi ve kurumsallaşması önünde önemli engeller oluşturmaktadır. Zaman içeri¬sinde bu sorunların aşılması temizlik hizmetlerinin önemli bir çalışma alanı olarak kabul görmesiyle ve toplumsal temizlik bilinci ile yakından ilgilidir. Günümüzde temizlik işletmelerinin yaşadıkları sorunlardan bazılarına aşağıda yer verilmektedir.
• Çalışılan binalarda eksik asansör planlaması,
• Temizlenmeye uygun olmayan zemin kaplaması,
• Bina içi eksik haberleşme ağı,
• Güvenlik donanımının eksikliği,
• Zayıf ve yanlış havalandırma sistemleri,
• Ulaşımı ve temizlenmesi çok zor, hatta imkansız dış cephe kaplamaları, uzay çatılar, ve aydınlatma sistemleri,
• Eğitilmiş personel azlığı,
• Ücretlerin azlığı,
• Sendikalaşma ve sosyal hakların yetersiz olması,
• Ekipman eksikliği,
• Sözleşmeden kaynaklanan aksaklıklar,
• Temizlenmesi çok zor kirler, yüzeyler ve malzemeler,
• Düşük statülü çalışma alanı,
• Yasal eksiklikler ve hizmet alan işletmelerin fiyat kırma politikaları,
• Personel devir hızının yüksekliğine bağlı olarak örgütsel bağlılığın olmaması.
temizlik nedir dinde temizlik islamda temizlik dinimizde temizlik temizlik şirketleri temizlik ve sağlık temizliğin önemi çevre temizliği temizlik şirketleri izmir temizlik şirketleri konya temizlik şirketleri fiyatları temizlik ürünleri temizlik malzemeleri ev temizliği
