Mikroorganizmalar
Mikroorganizmalar gözle görünemeyecek kadar küçük, ancak bir mikroskop yardımıyla görünebilen yaşam türleridir. Bunlar arasında bakteriler, küf ve mayalar, virüsler, alglar ve protozoa bulunmaktadır. Ekmek, peynir, bira ve şarap gibi gıda ürünlerinin üretiminde ve bozulmalarında rol oynadıklarından gıda endüstrisi için büyük önem taşımaktadırlar. Bazı durumlarda, salmonellosis ve listeriosis gibi gıda ürünlerinden bulaşan hastalıklarında sorumlusudurlar.
Aşağıda bu organizmalar hakkında temel bir bilgi oluşturmak üzere bakteri, fungi, virüs, alg ve protozoa' nın kısa birer tanımlan verilmiştir.
Mikroorganizmalar gözle görünemeyecek kadar küçük, ancak bir mikroskop yardımıyla görünebilen yaşam türleridir. Bunlar arasında bakteriler, küf ve mayalar, virüsler, alglar ve protozoa bulunmaktadır. Ekmek, peynir, bira ve şarap gibi gıda ürünlerinin üretiminde ve bozulmalarında rol oynadıklarından gıda endüstrisi için büyük önem taşımaktadırlar. Bazı durumlarda, salmonellosis ve listeriosis gibi gıda ürünlerinden bulaşan hastalıklarında sorumlusudurlar.
Aşağıda bu organizmalar hakkında temel bir bilgi oluşturmak üzere bakteri, fungi, virüs, alg ve protozoa' nın kısa birer tanımlan verilmiştir.
BAKTERİLER
Bakteriler belirli bir çekirdekleri olmayan küçük, çoğunlukla da tek hücreli canlılardır. Her yerde bulunurlar, beğendikleri ortamlarda büyük sayılarda görülürler ve doğa ile insanın ekolojisinde önemli bir rol oynarlar.
Boy Ve Biçim : Bakteriler çok küçük organizmalardır. Bir iğne başına 1.000.000 tanesi sığabilir. Temelde üç biçimleri vardır: Cocd (küresel), baclli (sırık) ve spirula (kıvrık). Her biri çeşitli şekillerde görülebilirler. Bazı örneklerin biçim ve boylan şöyledir: Staphylococcus sp., çok küçük Cocd , çapı 0.5-1.5 u um; Bacllius sp., büyük sırıklar, 0.3-2.2'ye 1.2-7.0 u um; filamenteus bacteria, 0.5' e 200 u um
Bakteriler boyca küçük olsalar da yaşam için gerekli tüm metaboük mekanizmaya sahiptirler.
Metabolik Mekanizma
Bakteriler prokaryote' dur. Yani karmaşık değil, basitçe organizedirler. Genetik malzemeleri cytoplasma, ribozomlar, hücre zarlan ve hücre duvarlandır.
Genler Deoksiribo Nükleik Asitten (DNA) oluşur. Bu bakteri genleri çoğalma sırasında hücrenin merkezine yakın yoğun bir madde olarak görülen yuvarlak katlanmış bir halkadır . Hücrenin ana planını taşır ; neye benzediğini ve nasıl işlev gördüğünü belirler. Genler (DNA) RNA' ya (Ribo Nükleik Asit) kaydedilir ve buda hücrenin özelliklerini belirleyen proteinlerin sentezini yönetir. Protein sentezi cytoplasm' in akışkan koyu sıvısının içindeki ribozomlar da gerçekleşir . Cytoplasm da başka metabolik mekanizmalar da bulunur; lipitler gibi hücresel alt birimlerin oluşumunda ve enerji için besinlerin özümsenmesinde rol oynarlar. Cytoplasm' da saklama malzemesinden oluşan granuole'ler de vardır. Cytoplasm' ı hücre zan (membran) çevreler. Bu, hücrenin iç ile dış ortamı arasında bir engel olup, besinlerin hücrede çoğalmasında da rol oynar. Çoğu bakterilerde hücre zarının dış tarafına bitişik bir de hücre duvan vardır . Duvarın başlıca işlevi bakterinin biçimini belirlemektir. Genelde hücreden çıkan tüy gibi parçalar (flagella, pil fimbriae ve cilia) hareket, tutunma ve gen transferinde rol üstlenirler. Hücre duvarının dışında , diğer hücreler tarafından yutulmaya karşı korunma olarak kapsüller ve kaygan tabakalar oluşabilir. Bu tabakalar aynı zamanda hücreyi su kaybına karşı korur, besinler için bir tuzak oluşturur, hücreleri birbirine bağlar ve bakterilerin yüzeylerine tutunmalarında rol oynar.
Bakteriler belirli bir çekirdekleri olmayan küçük, çoğunlukla da tek hücreli canlılardır. Her yerde bulunurlar, beğendikleri ortamlarda büyük sayılarda görülürler ve doğa ile insanın ekolojisinde önemli bir rol oynarlar.
Boy Ve Biçim : Bakteriler çok küçük organizmalardır. Bir iğne başına 1.000.000 tanesi sığabilir. Temelde üç biçimleri vardır: Cocd (küresel), baclli (sırık) ve spirula (kıvrık). Her biri çeşitli şekillerde görülebilirler. Bazı örneklerin biçim ve boylan şöyledir: Staphylococcus sp., çok küçük Cocd , çapı 0.5-1.5 u um; Bacllius sp., büyük sırıklar, 0.3-2.2'ye 1.2-7.0 u um; filamenteus bacteria, 0.5' e 200 u um
Bakteriler boyca küçük olsalar da yaşam için gerekli tüm metaboük mekanizmaya sahiptirler.
Metabolik Mekanizma
Bakteriler prokaryote' dur. Yani karmaşık değil, basitçe organizedirler. Genetik malzemeleri cytoplasma, ribozomlar, hücre zarlan ve hücre duvarlandır.
Genler Deoksiribo Nükleik Asitten (DNA) oluşur. Bu bakteri genleri çoğalma sırasında hücrenin merkezine yakın yoğun bir madde olarak görülen yuvarlak katlanmış bir halkadır . Hücrenin ana planını taşır ; neye benzediğini ve nasıl işlev gördüğünü belirler. Genler (DNA) RNA' ya (Ribo Nükleik Asit) kaydedilir ve buda hücrenin özelliklerini belirleyen proteinlerin sentezini yönetir. Protein sentezi cytoplasm' in akışkan koyu sıvısının içindeki ribozomlar da gerçekleşir . Cytoplasm da başka metabolik mekanizmalar da bulunur; lipitler gibi hücresel alt birimlerin oluşumunda ve enerji için besinlerin özümsenmesinde rol oynarlar. Cytoplasm' da saklama malzemesinden oluşan granuole'ler de vardır. Cytoplasm' ı hücre zan (membran) çevreler. Bu, hücrenin iç ile dış ortamı arasında bir engel olup, besinlerin hücrede çoğalmasında da rol oynar. Çoğu bakterilerde hücre zarının dış tarafına bitişik bir de hücre duvan vardır . Duvarın başlıca işlevi bakterinin biçimini belirlemektir. Genelde hücreden çıkan tüy gibi parçalar (flagella, pil fimbriae ve cilia) hareket, tutunma ve gen transferinde rol üstlenirler. Hücre duvarının dışında , diğer hücreler tarafından yutulmaya karşı korunma olarak kapsüller ve kaygan tabakalar oluşabilir. Bu tabakalar aynı zamanda hücreyi su kaybına karşı korur, besinler için bir tuzak oluşturur, hücreleri birbirine bağlar ve bakterilerin yüzeylerine tutunmalarında rol oynar.
Sporlar
Bazı bakteri türleri hücre DNA' sından ve özel zarla çevrili cytoplasm'dan oluşan son derece sıkı birer varlık olan sporlan üretir. Sporlar bakteriyel hücrenin yapısı içinde oluşurlar ve bir bakterinin yaşamı içinde son derece dirençli bir aşamayı temsil ederler. Spor üreten bakteri türleri Bacülus, Clostridium ve Desulfotomaculum ' dur. Hücre kendini olumsuz çevre koşullan içinde bulduğunda spor üretir. Bakteri, spor üretmek için eşsiz enzimler ve kimyasal bileşikler çıkarır. Spor ısıya , kurumaya, soğuğa ve kimyasallara karşı son derece duyarlıdır. Uzun bir süre uykuda bekleyebilirler ve olumlu koşullar geri geldiğinde canlanıp normal bakteriyel hücreler üretebilirler. Bacillus sp.'nin sporları pastörizasyondan etkilenmeden sütün içinde canlanıp büyür ve sütün bozulmasına neden olurlar.
Bazı bakteri türleri hücre DNA' sından ve özel zarla çevrili cytoplasm'dan oluşan son derece sıkı birer varlık olan sporlan üretir. Sporlar bakteriyel hücrenin yapısı içinde oluşurlar ve bir bakterinin yaşamı içinde son derece dirençli bir aşamayı temsil ederler. Spor üreten bakteri türleri Bacülus, Clostridium ve Desulfotomaculum ' dur. Hücre kendini olumsuz çevre koşullan içinde bulduğunda spor üretir. Bakteri, spor üretmek için eşsiz enzimler ve kimyasal bileşikler çıkarır. Spor ısıya , kurumaya, soğuğa ve kimyasallara karşı son derece duyarlıdır. Uzun bir süre uykuda bekleyebilirler ve olumlu koşullar geri geldiğinde canlanıp normal bakteriyel hücreler üretebilirler. Bacillus sp.'nin sporları pastörizasyondan etkilenmeden sütün içinde canlanıp büyür ve sütün bozulmasına neden olurlar.
Motilite
Motilite ler çevresel etkenlere (örn. gıda kaynağı, rahatsız edici etkenler) tepki olarak o etkenlere doğru veya onlardan uzağa hareket eden bakteri türleridir. Hareket, flagella aracılığıyla yüzerek, hücrede bulunan iç fibrillerin kasılıp dönmesiyle veya kayarak olur. Hareket eden bakteri geride sümüksü bir iz bırakır. Pseudomonas'ın flagella aracılığıyla gıda üretim yüzeylerindeki pürüzsüz yerlerden çatlaklara doğru göç etmesi, bu bakterilerin yüzeylerden temizlenmesini güçleştirir.
Motilite ler çevresel etkenlere (örn. gıda kaynağı, rahatsız edici etkenler) tepki olarak o etkenlere doğru veya onlardan uzağa hareket eden bakteri türleridir. Hareket, flagella aracılığıyla yüzerek, hücrede bulunan iç fibrillerin kasılıp dönmesiyle veya kayarak olur. Hareket eden bakteri geride sümüksü bir iz bırakır. Pseudomonas'ın flagella aracılığıyla gıda üretim yüzeylerindeki pürüzsüz yerlerden çatlaklara doğru göç etmesi, bu bakterilerin yüzeylerden temizlenmesini güçleştirir.
Gramlar
Bakteriler incelenerek tanımlanır ve sınıflandırılır. En önemli özelliklerinden biri de gram lekesine verdikleri tepkidir. Çoğu bakteri başlıca gram lekeleme işlemine verdikleri tepkiye göre iki gruptan birinde sınıflandırılabilir : gram pozitif veya gram negatif.
Bu işlemde bakteriler önce kristal morla arkasından sulandırılmış iyodin solüsyonuyla ıslatılır, etanol ile renksizleştirilir ve safranin ile yeniden renklendirilirler. Kristal mor-iyodin kompleksini koruyan bakteriler mor-mavi leke bırakır ve gram- pozitif olarak nitelendirilirler. Kompleksi yitirip karşı etken olan safranini özümseyen bakteriler kırmızı leke bırakırlar ve gram negatif olarak nitelendirilirler. Reaksiyon bakterilerin hücre duvarı yapısına bağlıdır. Normalde hücre duvarları kalın olan bakteriler gram-pozitifken, ince duvarlar gram-negatiftir. Bazı gram pozitif bakteriler ise Staphylococcus aureus ve listeria monoctogenes' lerdir ve gıda zehirlenmelerine sebebiyet verebilirler. Gram lekesi bırakmayan bir grup bakteri ise ardhae bakterileridir. Bunların zarları ve enzimleri benzersizdir. Yüksek tuz oranı, ısısı, sülfiti yüksek yada redox' u (anaerobic koşullar) düşük, aşın ortamlarda yaşarlar. Gıda bitkilerinde anaerobic atık işleme konusunda yararlanılan önemli bir archae bakteriyel grupsa metan üreten bakterilerdir.
Bakteriler incelenerek tanımlanır ve sınıflandırılır. En önemli özelliklerinden biri de gram lekesine verdikleri tepkidir. Çoğu bakteri başlıca gram lekeleme işlemine verdikleri tepkiye göre iki gruptan birinde sınıflandırılabilir : gram pozitif veya gram negatif.
Bu işlemde bakteriler önce kristal morla arkasından sulandırılmış iyodin solüsyonuyla ıslatılır, etanol ile renksizleştirilir ve safranin ile yeniden renklendirilirler. Kristal mor-iyodin kompleksini koruyan bakteriler mor-mavi leke bırakır ve gram- pozitif olarak nitelendirilirler. Kompleksi yitirip karşı etken olan safranini özümseyen bakteriler kırmızı leke bırakırlar ve gram negatif olarak nitelendirilirler. Reaksiyon bakterilerin hücre duvarı yapısına bağlıdır. Normalde hücre duvarları kalın olan bakteriler gram-pozitifken, ince duvarlar gram-negatiftir. Bazı gram pozitif bakteriler ise Staphylococcus aureus ve listeria monoctogenes' lerdir ve gıda zehirlenmelerine sebebiyet verebilirler. Gram lekesi bırakmayan bir grup bakteri ise ardhae bakterileridir. Bunların zarları ve enzimleri benzersizdir. Yüksek tuz oranı, ısısı, sülfiti yüksek yada redox' u (anaerobic koşullar) düşük, aşın ortamlarda yaşarlar. Gıda bitkilerinde anaerobic atık işleme konusunda yararlanılan önemli bir archae bakteriyel grupsa metan üreten bakterilerdir.
Bakterilerin Beslenmesi
Bakteriler büyüme ve çoğalma için beslenirler . Enerji için birleşirler ve yeni hücre maddesi sentezi için gerekli bileşikler (karbon kaynaklı, nitrojen kaynaklı..) ve metabolizma ile büyüme için inorganik iyonlara (enzimler için ko-faktörler, amin asitler için kükürt, vb.) ihtiyaç duyarlar.
Bakteriler besin gereksinimleri açısından büyük çeşitlilik gösterirler. Bazıları yalnızca karbondioksit ve ışıkla (autotroph' lar) bazılarının büyümesi için karmaşık organik bileşiklere ihtiyaç vardır. Bazı bakteriler çok sınırlı besinler kullanırken, diğerlerinin kullandıkları gıda maddeleri çeşitlidir. Lactobacillus sp. büyümek için karmaşık besinlere gereksinme duyar ve yalnızca et ve süt gibi besinler açısından zengin ortamlarda görülür. Campylobacter sp. sayılı besin kullanır ve süt, et, sebze, yumurta gibi pek çok gıda maddesinin içinde çürütücü etken olarak görülür.
Su: Bakterilerin yaklaşık %70-%80'i sudur. Su hücrenin metabolik aktiviteleri açısından çok önemlidir. Çoğu bakterinin metabolize olup büyümesi için ortamın nemli olması gerekir. Ancak, bazı bakteriler kuru yada tuzlu koşullarda da büyüyebilirler.
Enerji ATP: Mikroorganizmaların büyümeleri için gereken enerji üç prosesten elde edilir. Soluma, fermantasyon ve fotosentez. Bütün bu prosesler hücrenin başlıca enerji birimi olan ATP' yi üretir. Soluma bir dizi oksidasyon / redüksiyon reaksiyonları aracılığıyla besin enerjisini hücresel enerjiye (ATP) çevirir. Son reaksiyon oksijen gibi inorganik bileşikleri kullanır. Oksijen kullanıldığında olaya aerobik respirasyon ismi verilir ve büyük miktarlarda ATP üretilir. Pseudomonas sp. Aerobik respirasyon sergilerken şekerler gibi besin maddelerinden yararlanır ve oksijeni kullanıp enerji ile karbondioksit üretir.
Fermantasyon gıda maddelerinin (şeker gibi organik olanların) anaerobic koşullar alûnda çözünmesine ve ortaya kısmen okside olmuş organik ürünlerle küçük miktarlarda ATP' nin çıkmasına denir. Laktik asit bakterilerinde görülen fermantasyon glikoz mekanizmasının laktik asit, etanol, CO2 ve ATP üretme sidir.
Fotosentez ışık enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşümüdür. Bu işlem, bakterilerin içindeki özel pigmentli (genelde yeşil) zar sistemlerinde gerçekleşir. Foto sentetik bakteriler soğutma kulelerindeki bio filmlerde ve atık su işletme tesislerindeki mikrobik floranın içinde görülebilen yeşil/mavi — yeşil/mor bakterilerdir.
Üreme: Bakteriler fizyon isimli aseksüel üreme ile çoğalırlar. Bu ana hücrenin bölünüp iki hücre oluşturması, sonra bunların da her birinin bölünüp diğer hücreleri oluşturması ve böylece hücre sayısının sonsuz biçimde artması şeklinde gerçekleşir. Yeni hücreler ana hücrelerin aynısıdır. Bu şekilde büyüme çok sayıda hücre oluşmasına yol açar. Çoğu bakteri türünde, sayı bir saat içinde iki misline çıkar. Proses yalnızca besin bulunabilmesiyle, yada hücre atık ürünlerinin hücre metabolizması üstündeki ters etkileriyle sınırlanır. Fizyon yoluyla büyüme matematik olarak 4 aşamaya bölünmüş logaritmik bir eğri ile ifade edilir; Bekleme, geometrik artış , duraksama ve ölüm. Bazı koşullar alûnda bakteriler bir tür cinsel çoğalma da yapabilirler. Bu bir hücreden diğerine genetik madde aktarımı şeklinde olur ve cojugasyon isimli bir proseste gerçekleşir.
Çoğalma Faktörleri: Bakteriyel çoğalma oksijen, ısı, pH, nem, tuz ve besinler gibi çevreler faktörlerden etkilenir. Her faktörün bakteriyel çoğalmalar için maksimum, optimum ve minimum birer konsantrasyonu vardır. Gıdalarda bu faktörlerin konsantrasyonu bakteriyel çoğalmanın türünü ,ölçülerini ve çoğalmanın gıdanın çürümesine yol açıp açmayacağını belirler.
Bakteriler büyüme ve çoğalma için beslenirler . Enerji için birleşirler ve yeni hücre maddesi sentezi için gerekli bileşikler (karbon kaynaklı, nitrojen kaynaklı..) ve metabolizma ile büyüme için inorganik iyonlara (enzimler için ko-faktörler, amin asitler için kükürt, vb.) ihtiyaç duyarlar.
Bakteriler besin gereksinimleri açısından büyük çeşitlilik gösterirler. Bazıları yalnızca karbondioksit ve ışıkla (autotroph' lar) bazılarının büyümesi için karmaşık organik bileşiklere ihtiyaç vardır. Bazı bakteriler çok sınırlı besinler kullanırken, diğerlerinin kullandıkları gıda maddeleri çeşitlidir. Lactobacillus sp. büyümek için karmaşık besinlere gereksinme duyar ve yalnızca et ve süt gibi besinler açısından zengin ortamlarda görülür. Campylobacter sp. sayılı besin kullanır ve süt, et, sebze, yumurta gibi pek çok gıda maddesinin içinde çürütücü etken olarak görülür.
Su: Bakterilerin yaklaşık %70-%80'i sudur. Su hücrenin metabolik aktiviteleri açısından çok önemlidir. Çoğu bakterinin metabolize olup büyümesi için ortamın nemli olması gerekir. Ancak, bazı bakteriler kuru yada tuzlu koşullarda da büyüyebilirler.
Enerji ATP: Mikroorganizmaların büyümeleri için gereken enerji üç prosesten elde edilir. Soluma, fermantasyon ve fotosentez. Bütün bu prosesler hücrenin başlıca enerji birimi olan ATP' yi üretir. Soluma bir dizi oksidasyon / redüksiyon reaksiyonları aracılığıyla besin enerjisini hücresel enerjiye (ATP) çevirir. Son reaksiyon oksijen gibi inorganik bileşikleri kullanır. Oksijen kullanıldığında olaya aerobik respirasyon ismi verilir ve büyük miktarlarda ATP üretilir. Pseudomonas sp. Aerobik respirasyon sergilerken şekerler gibi besin maddelerinden yararlanır ve oksijeni kullanıp enerji ile karbondioksit üretir.
Fermantasyon gıda maddelerinin (şeker gibi organik olanların) anaerobic koşullar alûnda çözünmesine ve ortaya kısmen okside olmuş organik ürünlerle küçük miktarlarda ATP' nin çıkmasına denir. Laktik asit bakterilerinde görülen fermantasyon glikoz mekanizmasının laktik asit, etanol, CO2 ve ATP üretme sidir.
Fotosentez ışık enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşümüdür. Bu işlem, bakterilerin içindeki özel pigmentli (genelde yeşil) zar sistemlerinde gerçekleşir. Foto sentetik bakteriler soğutma kulelerindeki bio filmlerde ve atık su işletme tesislerindeki mikrobik floranın içinde görülebilen yeşil/mavi — yeşil/mor bakterilerdir.
Üreme: Bakteriler fizyon isimli aseksüel üreme ile çoğalırlar. Bu ana hücrenin bölünüp iki hücre oluşturması, sonra bunların da her birinin bölünüp diğer hücreleri oluşturması ve böylece hücre sayısının sonsuz biçimde artması şeklinde gerçekleşir. Yeni hücreler ana hücrelerin aynısıdır. Bu şekilde büyüme çok sayıda hücre oluşmasına yol açar. Çoğu bakteri türünde, sayı bir saat içinde iki misline çıkar. Proses yalnızca besin bulunabilmesiyle, yada hücre atık ürünlerinin hücre metabolizması üstündeki ters etkileriyle sınırlanır. Fizyon yoluyla büyüme matematik olarak 4 aşamaya bölünmüş logaritmik bir eğri ile ifade edilir; Bekleme, geometrik artış , duraksama ve ölüm. Bazı koşullar alûnda bakteriler bir tür cinsel çoğalma da yapabilirler. Bu bir hücreden diğerine genetik madde aktarımı şeklinde olur ve cojugasyon isimli bir proseste gerçekleşir.
Çoğalma Faktörleri: Bakteriyel çoğalma oksijen, ısı, pH, nem, tuz ve besinler gibi çevreler faktörlerden etkilenir. Her faktörün bakteriyel çoğalmalar için maksimum, optimum ve minimum birer konsantrasyonu vardır. Gıdalarda bu faktörlerin konsantrasyonu bakteriyel çoğalmanın türünü ,ölçülerini ve çoğalmanın gıdanın çürümesine yol açıp açmayacağını belirler.
FUNGİ
Küfler ve mayalar fungidir. Bazıları gıda maddeleri üretiminde kullanıldığından ve bazıları da gıdaların çürümesinde rol oynadığından, gıda sektörü için önemli rol oynarlar. Fungiler eukaryotik organizmalardır. Eukaryotiklerin tipik özelliği hücre farklılaşması göstermeleridir. Bunlar arasında mitochondria (solunum yapılan), kloraplastlar (foto sentetik yapılar), ribozomlar ve endoplasmik reticulum (protein oluşum bölgeleri), Iysosome' lar (sindirim araçları), vacuole' lar (depolama yapılan) ve golgi bodies (salgılama araçlan) vardır.
Eukaryotiklerde bir zarla çevrelenmiş bir çekirdek bulunur. Çekirdek genetik madde DNA ile proteinden oluşan kromozomlar halinde yer alır. Küçük pamukçuklara benzeyen küfler.
Küfler ve mayalar fungidir. Bazıları gıda maddeleri üretiminde kullanıldığından ve bazıları da gıdaların çürümesinde rol oynadığından, gıda sektörü için önemli rol oynarlar. Fungiler eukaryotik organizmalardır. Eukaryotiklerin tipik özelliği hücre farklılaşması göstermeleridir. Bunlar arasında mitochondria (solunum yapılan), kloraplastlar (foto sentetik yapılar), ribozomlar ve endoplasmik reticulum (protein oluşum bölgeleri), Iysosome' lar (sindirim araçları), vacuole' lar (depolama yapılan) ve golgi bodies (salgılama araçlan) vardır.
Eukaryotiklerde bir zarla çevrelenmiş bir çekirdek bulunur. Çekirdek genetik madde DNA ile proteinden oluşan kromozomlar halinde yer alır. Küçük pamukçuklara benzeyen küfler.
Küfler
Küfler genelde küçük pamuk parçacıklarını andıran, dallı budaklı fılamentlere benzerler. Mycelium denen pamukçuklar Hyphae isimli füamentlerden oluşurlar. Hyphae toprakta yada ölü bitkilerde bulunduklarından bazı küflerde görünmezler. Hyphae lerin katı hücre duvarlan vardır ve bunlar septae denen duvar kesitlerine bölünebilirler.
Küf çoğalmasının kamu genelde hava yoluyla üreme olarak algılanır. Bu varlıklarda yalnızca organizmayı üretmekle kalmayıp aynı zamanda onun ters çevresel koşullar altında da yaşamını sürdürmesine yardıma olan sporlar vardır. Küf sporlan ters koşullara bakteri sporlan kadar dayanıklı değillerdir. Çoğu küfün rengi sporların renginden gelir. Küflenme mycotoksinler isimli zehirli maddelerin üretimine bağlı olabilir. Mycotoksin'lerin bir türü Aspergillus fungisinine ürettiği aflatoksinlerdir. Aflatoksin üreten fungiler yer fıstığında, pirinç, buğday, mısır ve yulafta bulunmaktadır.
Küfler genelde küçük pamuk parçacıklarını andıran, dallı budaklı fılamentlere benzerler. Mycelium denen pamukçuklar Hyphae isimli füamentlerden oluşurlar. Hyphae toprakta yada ölü bitkilerde bulunduklarından bazı küflerde görünmezler. Hyphae lerin katı hücre duvarlan vardır ve bunlar septae denen duvar kesitlerine bölünebilirler.
Küf çoğalmasının kamu genelde hava yoluyla üreme olarak algılanır. Bu varlıklarda yalnızca organizmayı üretmekle kalmayıp aynı zamanda onun ters çevresel koşullar altında da yaşamını sürdürmesine yardıma olan sporlar vardır. Küf sporlan ters koşullara bakteri sporlan kadar dayanıklı değillerdir. Çoğu küfün rengi sporların renginden gelir. Küflenme mycotoksinler isimli zehirli maddelerin üretimine bağlı olabilir. Mycotoksin'lerin bir türü Aspergillus fungisinine ürettiği aflatoksinlerdir. Aflatoksin üreten fungiler yer fıstığında, pirinç, buğday, mısır ve yulafta bulunmaktadır.
Mayalar
Mayalar hemen her türlü ortamda bulunan tek hücreli mikroorganizmalardır. Oval, uzun, eliptik yada küresel hücre biçimleri vardır. Genelde tomurcuk çıkararak çoğalırlar. Ama bazı mayalar bakteriler gibi ikili fizyonla da çoğalabilirler. Öteki yandan, şekeri alkole fermente eden bazı mayalar ascosporesdene sporlar oluştururlar. Bu tür mayaya bir örnek, saccharomycescerevisiae'dir. Mayalar en çok kırmızı ve siyah renklerde boya üretirler. Asidik pH lı meyve sulan, şeker içeriği yüksek şurup ve alkol oranı yüksek şarap gibi çok çeşitli gıda maddelerinde büyürler.
Fungi' lerin çoğalması oksijen, ısı, pH, su gibi çevresel faktörlerin etkisi alındadır. Her faktörün fungi çoğalmasını etkileyen minimum, maksimum ve optimum birer konsantrasyonu vardır.
VİRÜSLER
Virüs capsid isimli bir protein kılıfta çevrelenmiş, bulaşıcı bir genetik madde parçacığıdır (nükleik asit-DNA yada RNA ). Birçoğu hayvanları etkileyenler olmak üzere bazı virüsler lipit-zarımsı bir kılıfın içinde de olabilirler. Diğer virüslerin capsid' e bağlı bir kuyrukları vardır ve bu , virüsün bakterilere bulaşmasına yardıma olur. Bakteriler bulaşan virüslere bakteriophages, yada phages denir
^ Polypedral biçimli virüs
^ Zarımsı kılıf içinde virüs
^ Helik biçimli virüs
^ Bacteriophage
Virüslerin iki temel biçimi helis ve polyhedrondur. Bazı bakteriofajlar da bu yapı uyarlanmış ve helik bir kafaya polyhedral bir kuyruk takılmıştır. Virüsün hoşt üzerinde ne etki yapacağı hoşt hücreye bağlanmasını sağlayan alıcılara (receptor) bağlıdır.
Bağlanma için virüs capsidi ile hoşt hücrenin alıcı yerleri arasında özel bir etkileşim gerekir.
Bir virüs bir hücreyi etkilediğinde, virüsün nükleik asidi hücreye şırınga edilir ve sonra hücrenin metabolik mekanizması yeni virüs parçalan üretmeye yönlendirilir. Bu aşamada hücre artık verimli olarak işlev görmemektedir ve kısa bir süre sonra iysis'e girip yeni virüsler üretecektir. Buna iytic döngü denir. Bazı örneklerde virüs enfeksiyonu hemen yeni virüsler üretmez, ama hücre genomuyla birleşir . Buna Iysogenic döngü denir. Ancak herhangi bir zamanda virüs hücre genomundan kopup yeni virüsler üretmeye başlayabilir.
Virüslerin gıda endüstrisindeki önemi, gıdanın insanda viral enfeksiyonlara aracı olabilme sidir. Hepatit, polo ve enteric virüslerin gıdalar aracılığı ile bulaştığı yönünde kanıtlar vardır. Dahası, virüsler kan üretimini de etkileyebilirler. Bakteriofajlar peynir yapımında kullanılan bakterilere (LactobaciUi) saldırıp öldürebilirler.
Mayalar hemen her türlü ortamda bulunan tek hücreli mikroorganizmalardır. Oval, uzun, eliptik yada küresel hücre biçimleri vardır. Genelde tomurcuk çıkararak çoğalırlar. Ama bazı mayalar bakteriler gibi ikili fizyonla da çoğalabilirler. Öteki yandan, şekeri alkole fermente eden bazı mayalar ascosporesdene sporlar oluştururlar. Bu tür mayaya bir örnek, saccharomycescerevisiae'dir. Mayalar en çok kırmızı ve siyah renklerde boya üretirler. Asidik pH lı meyve sulan, şeker içeriği yüksek şurup ve alkol oranı yüksek şarap gibi çok çeşitli gıda maddelerinde büyürler.
Fungi' lerin çoğalması oksijen, ısı, pH, su gibi çevresel faktörlerin etkisi alındadır. Her faktörün fungi çoğalmasını etkileyen minimum, maksimum ve optimum birer konsantrasyonu vardır.
VİRÜSLER
Virüs capsid isimli bir protein kılıfta çevrelenmiş, bulaşıcı bir genetik madde parçacığıdır (nükleik asit-DNA yada RNA ). Birçoğu hayvanları etkileyenler olmak üzere bazı virüsler lipit-zarımsı bir kılıfın içinde de olabilirler. Diğer virüslerin capsid' e bağlı bir kuyrukları vardır ve bu , virüsün bakterilere bulaşmasına yardıma olur. Bakteriler bulaşan virüslere bakteriophages, yada phages denir
^ Polypedral biçimli virüs
^ Zarımsı kılıf içinde virüs
^ Helik biçimli virüs
^ Bacteriophage
Virüslerin iki temel biçimi helis ve polyhedrondur. Bazı bakteriofajlar da bu yapı uyarlanmış ve helik bir kafaya polyhedral bir kuyruk takılmıştır. Virüsün hoşt üzerinde ne etki yapacağı hoşt hücreye bağlanmasını sağlayan alıcılara (receptor) bağlıdır.
Bağlanma için virüs capsidi ile hoşt hücrenin alıcı yerleri arasında özel bir etkileşim gerekir.
Bir virüs bir hücreyi etkilediğinde, virüsün nükleik asidi hücreye şırınga edilir ve sonra hücrenin metabolik mekanizması yeni virüs parçalan üretmeye yönlendirilir. Bu aşamada hücre artık verimli olarak işlev görmemektedir ve kısa bir süre sonra iysis'e girip yeni virüsler üretecektir. Buna iytic döngü denir. Bazı örneklerde virüs enfeksiyonu hemen yeni virüsler üretmez, ama hücre genomuyla birleşir . Buna Iysogenic döngü denir. Ancak herhangi bir zamanda virüs hücre genomundan kopup yeni virüsler üretmeye başlayabilir.
Virüslerin gıda endüstrisindeki önemi, gıdanın insanda viral enfeksiyonlara aracı olabilme sidir. Hepatit, polo ve enteric virüslerin gıdalar aracılığı ile bulaştığı yönünde kanıtlar vardır. Dahası, virüsler kan üretimini de etkileyebilirler. Bakteriofajlar peynir yapımında kullanılan bakterilere (LactobaciUi) saldırıp öldürebilirler.
ALGLAR
Alglar, fotosentez denen bir proses aracılığıyla güneş enerjisini hücresel enerjiye çeviren basit eukaryotik organizmalardır. Alglarda daha yüksek bitkilerin özelliği olan doku farklılığı görülmez (yapraklar, sap ve kökler gibi). Çoğu yeşildir ama bazıları kızıl yada kahverengi görünür. Renkleri pigment sistemlerindeki klorifol ve karotenoid bağlıdır. Çoğu algların selülozdan oluşan bir hücre duvarı, organik yedek maddeler (nişasta gibi) ve flagellaları vardır. Alglar tek hücreli, filamentimsi, kolonyalı, yada bitkimsi olabilir. Serbest yüzebilirler, su yüzünde yüzebilirler veya yüzeylere bağlı olabilirler. Dynofüagellate' ler çoğu zaman denizdeki renkli bölgelere neden olan tek hücreli yüzer alglardır ve kabuklu deniz canlıları tarafından tüketilirler, insanlar tarafından yendiklerinde, paralytik kabuklu hayvan zehirlenmesine yol açabilirler. Filamentimsi alglar yüzeylere tutunup büyüyebilir ve soğutma kulelerindeki ısı aktarımını azalttığı paslanmaya neden olabilirler.
^ Kamçılı, tek hücreli
^ Filamentimsi
^ Kolonyalı
^ DynofÜagellate
^ Ditom (Silikon hücre duvarı)
^ Kelp (Büyük bitkimsi alglar)
Alglar, fotosentez denen bir proses aracılığıyla güneş enerjisini hücresel enerjiye çeviren basit eukaryotik organizmalardır. Alglarda daha yüksek bitkilerin özelliği olan doku farklılığı görülmez (yapraklar, sap ve kökler gibi). Çoğu yeşildir ama bazıları kızıl yada kahverengi görünür. Renkleri pigment sistemlerindeki klorifol ve karotenoid bağlıdır. Çoğu algların selülozdan oluşan bir hücre duvarı, organik yedek maddeler (nişasta gibi) ve flagellaları vardır. Alglar tek hücreli, filamentimsi, kolonyalı, yada bitkimsi olabilir. Serbest yüzebilirler, su yüzünde yüzebilirler veya yüzeylere bağlı olabilirler. Dynofüagellate' ler çoğu zaman denizdeki renkli bölgelere neden olan tek hücreli yüzer alglardır ve kabuklu deniz canlıları tarafından tüketilirler, insanlar tarafından yendiklerinde, paralytik kabuklu hayvan zehirlenmesine yol açabilirler. Filamentimsi alglar yüzeylere tutunup büyüyebilir ve soğutma kulelerindeki ısı aktarımını azalttığı paslanmaya neden olabilirler.
^ Kamçılı, tek hücreli
^ Filamentimsi
^ Kolonyalı
^ DynofÜagellate
^ Ditom (Silikon hücre duvarı)
^ Kelp (Büyük bitkimsi alglar)
PROTOZOA
Protozoa tek hücreli, motil, eukaryotik mikro organizmalardır. Özgür yaşarlar, yada parazit olabilirler. Motüite flagella cilia veya cytoplasm uzantıları (pseudopadia) tarafından sağlanır. Flagellalı protozoa için Trypanosona;cüalı]ar için paramesyum;pudopodiadılar için amoeba tipik birer örnektir. Bazı protozoanın iç veya dış kabuğu olur. iç kabuklu protozoaya radiolaria, dış kabuklara foraminiferans denir. Bazı protozoa insanlarda ve hayvanlarda hastalıklara yol açar. Gıda mikrobu biyolojisinde önemi bilinen bir protozoa Toxoplasmosis' e yol açan Toxoplasma gondii' dir. Toxoplasma gondii pişmemiş etlerin yenmesiyle bulaşır. Entamobea histolyca ve Giardia lamplia gibi suda bulunan bazı protozoa insanda dizanteriye yol açabilir. Protozoa (Filagellate' ler, ciliate'ler ve saplılar) atık işleme ünitelerinde kullanılırlar. Balçıktaki bakteri popülasyonlarını kontrol eder ve asılı duran katıların çıkarılmasına yardımcı olurlar.
Protozoa tek hücreli, motil, eukaryotik mikro organizmalardır. Özgür yaşarlar, yada parazit olabilirler. Motüite flagella cilia veya cytoplasm uzantıları (pseudopadia) tarafından sağlanır. Flagellalı protozoa için Trypanosona;cüalı]ar için paramesyum;pudopodiadılar için amoeba tipik birer örnektir. Bazı protozoanın iç veya dış kabuğu olur. iç kabuklu protozoaya radiolaria, dış kabuklara foraminiferans denir. Bazı protozoa insanlarda ve hayvanlarda hastalıklara yol açar. Gıda mikrobu biyolojisinde önemi bilinen bir protozoa Toxoplasmosis' e yol açan Toxoplasma gondii' dir. Toxoplasma gondii pişmemiş etlerin yenmesiyle bulaşır. Entamobea histolyca ve Giardia lamplia gibi suda bulunan bazı protozoa insanda dizanteriye yol açabilir. Protozoa (Filagellate' ler, ciliate'ler ve saplılar) atık işleme ünitelerinde kullanılırlar. Balçıktaki bakteri popülasyonlarını kontrol eder ve asılı duran katıların çıkarılmasına yardımcı olurlar.
----------------------------------------------------
temizlik nedir dinde temizlik islamda temizlik dinimizde temizlik temizlik şirketleri temizlik ve sağlık temizliğin önemi çevre temizliği temizlik şirketleri izmir temizlik şirketleri konya temizlik şirketleri fiyatları temizlik ürünleri temizlik malzemeleri ev temizliği
