Her insanın ayakları ile ilgili mantar, siğil, yara ve benzeri sorunları olabilir. Bu sorunlar sağlıklı bir insanda çoğu zaman tedavi bile almadan geçebilmektedir. Şeker hastalarındaysa küçük görünen bu sorunlar kan şekerinin kontrol altına alınmaması nedeniyle ortaya çıkan sinir hasarı ve dolaşım bozuklukları nedeniyle hem daha sık görünmekte hem de iyileşmeme, enfeksiyon ve kangren gibi durumlarla hastanın ayağını hatta bacağını kaybetmesine kadar gidebilmektedir. Bu nedenle şeker hastaları sağlıklı insana göre ayak bakımına çok daha fazla dikkat etmelidirler. Hastalar kan şekeri düzeyinin normal sınırlarda kalmasına özen göstermenin yanında günlük olarak ayaklarını muayene etmeli, bakımını yapmalı, giydiği ayakkabı ve çorapların seçimine dikkat etmelidir.
GÜNLÜK MUAYENE:
Dikkatli bir inceleme ile ayağınızda meydana gelebilecek değişiklikleri erken dönemde görebilir ve sorun büyümeden önlemini alabilirsiniz.Günlük olarak ayaklar yara, çatlak, kabarcık, nasır, cilt renginde değişiklik, tırnak etrafında kızarıklık, şişlik olup olmadığını yönünden kontrol edilmelidir. Ayak tabanınızın muayenesi için bir ayna kullanabilir veya bir yakınınızdan yardım alabilirsiniz. Ayağınızda nasır, kabarcık vb. bir değişiklik görürseniz kesinlikle kesici aletlerle müdahalede bulunmayın veya zamanla geçer düşüncesine kapılmayınız basit önlemlerle geçmiyorsa vakit kaybetmeden doktora müracaat etmek en doğru seçim olacaktır.
AYAK TEMİZLİĞİ VE BAKIMI:
Ayaklarınızı her gün ılık suda 5-10 dakika beklettikten sonra tahriş etmeyen bir sabunla yıkayarak temizleyin. Ayak temizliğinde antiseptik (mikrop öldürücü) solüsyon kullanmayınız. Çünkü antiseptikler ayak cildinizin tahriş olmasına yol açabilir. Uzun süre ayak banyolarından kaçının. Bu işlem ayak derinizin kurumasına, çatlamasına ve esnekliğinin bozulmasına yol açabilir. Kullandığınız suyun sıcak olup olmadığı önemlidir. Şeker hastalarında sinir hasarı nedeniyle his kaybı olduğundan sıcaklığı iyi değerlendiremezler. Bu nedenle bir yakınınızdan suyun sıcaklığının kontrolü için yardım istemeniz daha doğru olacaktır. Aksi takdirde sıcak su nedeniyle ayağınızı yakabilirsiniz.
Ayağınızı sabunla temizledikten sonra durulayıp, özellikle parmak araları olmak üzere iyice kurulayın. Parmak aralarının iyi kurulanması mantar enfeksiyonlarının oluşmasını önler.
Yıkama işleminden sonra topuğunuzda çatlaklar varsa veya ayak derinizde kuruma oluyorsa vazelin, alkolsüz yağlı krem veya nötr losyon kullanarak yumuşaklık sağlayabilirsiniz. Eczane ve parfümerilerde satılan “vaseline intensive care lotion” ayak bakımı için uygundur. Bu işlem sırasında krem veya losyonu parmak aralarına sürmeyiniz. Aksi takdirde parmak aralarında nemlilik olacağından mantar enfeksiyonuna davetiye çıkarabilirsiniz.Eğer ayağınız fazla terliyorsa pudra kullanabilirsiniz.
Ayağınızda nasır veya nasırlı deri varsa çatlaklar gelişebilir. Ayağınızdaki nasırları kremle yumuşattıktan sonra banyoda ponza taşı veya topuk törpüleri ile yok etmeye çalışınız. Kesinlikle nasır makası gibi kesici bir alet kullanmayınız. Ayak tırnaklarınızı keserken düz kesiniz, tırnak kenarına doğru fazla alacak şekilde kavisli kesmeyiniz. Tırnak batması durumunda doktora başvurunuz.
Ayağınızda oluşan kabarcıklara dikkat etmeli ve patlatmamalısınız. Patlamasını önlemek için üzerine bir parça gazlı bez veya yara bandı yerleştirebilirsiniz. Eğer patlamışsa ve akıntı yapıyorsa gecikmeden doktora başvurunuz.
Ayağınızda fark ettiğiniz küçük yaraları antibiyotikli krem sürerek gazlı bez ile kapatmalısınız gazlı bez kirlendikçe değiştirmelisiniz. Eğer gazlı bez akıntı nedeniyle kirlenmiyorsa günde bir kez değiştirmeniz yeterlidir. Yaranızın iyileşmesi gecikiyorsa mutlaka bir doktora başvurunuz.
Ayağınız üşüyorsa elektrikli battaniye, sıcak su torbası gibi şeyler kesinlikle kullanmayınız. Ayaklarınızı sobaya yakın tutarak ısıtmayınız. Aksi taktirde ciddi yanıklar oluşabilir. Ek çorap giyiniz ya da egzersizlerle ve masajla ayağınızı ısıtınız.
AYAKKABI VE ÇORAP SEÇİMİ:
Ayağınıza tam oturan rahat ve yumuşak ayakkabılar giyiniz. Deri veya bez ayakkabıları tercih ediniz. Dar, önü sivri, yüksek topuklu veya lastik ayakkabılardan kaçınınız. Parmak aralarına giren terlik ya da sandalet tipi ayakkabı giymeyiniz. Ayak yaralarının büyük bölümünü ayağa uygun ve rahat ayakkabılarla önleyebilirsiniz. Ayağınızda şekil bozukluğu varsa doktorunuzla görüşünüz. Yeni bir ayakkabı aldığınızda ayaklarınız alışana kadar günde sadece 1-2 saat giyiniz.
Çıplak ayakla asla yürümeyiniz ve ayakkabınızı giyerken ayakkabınızın içinde taş , iğne, düğme gibi ayağınızı zedeleyecek şeylerin olup olmadığını kontrol ediniz.
Giydiğiniz çoraplar temiz olmalıdır. Sıkı olmayan yünlü ve pamuklu, ter emici özelliği olan çorapları tercih ediniz. Naylon çorapları tercih etmeyiniz.
